Πολλοί οικονομολόγοι έχουν παρεξηγήσει τι προκάλεσε τον υπερ-πληθωρισμό στη Δημοκρατία της Βαιμάρης. Ακόμα σημαντικότερο πολλοί οικονομολόγοι έχουν παραβλέψει τις φορές που η «Ποσοτική χαλάρωση για τους πολίτες» (People’s QE) [1] χρησιμοποιήθηκε ορθά για την ανάπτυξη της Γερμανικής Οικονομίας. Η ιστορία έχει πολλά παραδείγματα κυβερνήσεων που επιτυχώς έχουν αναπτύξει τις οικονομίες τους από τη κρατική δημιουργία χρήματος.

Ενώ καμία από αυτές τις πολιτικές δεν φέρει τον τίτλο «Ποσοτική χαλάρωση για τους πολίτες» (People’s QE), «Κυρίαρχη Δημιουργία χρήματος» [2] (Sovereign Money creation) ή «χρήματα από το ελικόπτερο» (Helicopter Money), μοιράζονταν το κοινό χαρακτηριστικό της χρήσης νέων κρατικών χρημάτων για τη χρηματοδότηση των κρατικών δαπανών, αντί να μεταθέσουν την δημιουργία νέου χρήματος στις  εμπορικές τράπεζες μέσω του δανεισμού [3].

Οι περιπτώσεις όπου η απόφαση της δημιουργίας χρήματος από το κράτος έχει οδηγήσει σε υψηλό πληθωρισμό ή ακόμα και υπερπληθωρισμό (πληθωρισμός άνω του 50% ετησίως) έχουν καταγραφεί επαρκώς [4]. Ωστόσο, οι περιπτώσεις εκείνες που οι κυβερνήσεις έχουν δημιουργήσει χρήματα με προσεκτικό και υπεύθυνο τρόπο, με στόχο την οικονομική ανάπτυξη, συνήθως αγνοούνται ή παραβλέπονται. To “Positive Money” αποβλέπει στην καταγραφή των πραγματικών γεγονότων  καθώς και στο να φέρει στο φως πολλές μελέτες για περιπτώσεις όπου η δημιουργία χρήματος από το κράτος τόνωσε με επιτυχία την οικονομία χωρίς να οδηγήσει σε οικονομική καταστροφή.

Στις προηγούμενες αναρτήσεις μας επί του θέματος, φαίνεται ότι η  θεωρία και η ανάλυση έχουν παραβλεφθεί, δημιουργώντας μια ευρέως διαδεδομένη παρανόηση. Δείξαμε επίσης ότι παραπλανητικά συμπεράσματα έχουν εξαχθεί σχετικά με τη δημιουργία χρήματος από το κράτος στην περίπτωση της Ζιμπάμπουε και της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.

Επίσης δείξαμε ότι QE for People έχει συμβεί σε μέρη που δεν θα το περιμέναμε όπως στην περίπτωση της ρωμαϊκής και της κινέζικης αυτοκρατορίας, ή τις περιπτώσεις της πρώην Βρετανικής αποικίας της Πενσυλβάνιας και του Νησιού του Γκέρνσεϊ. Στη τελευταία δημοσίευση μας είδαμε γιατί η Ιαπωνία ήταν τόσο πετυχημένη στο να αποκρούσει την παγκόσμια ύφεση της δεκαετίας του 1930.

Σήμερα θα αναφερθούμε στη δημιουργία χρήματος από το κράτος στη Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας του 1930. Προσεγγίσαμε όλες περιπτώσεις μέσα από μια επιστημονική γραμμή έρευνας έτσι ώστε να αντλήσουμε τα διδάγματα πολιτικής για την κρατική δημιουργία χρήματος. Ξεκάθαρα δεν υποστηρίζουμε τις πράξεις των Ναζί της Γερμανίας. Στη μελέτη αυτής της περίπτωσης (υπόθεσης εργασίας) της δεκαετίας του 1930. Κυρίως στοχεύουμε να δείξουμε πώς η δημιουργία χρήματος από το κράτος χρησιμοποιήθηκε πετυχημένα για να αναπτύξει την γερμανική οικονομία (πριν χρησιμοποιηθεί για να χρηματοδοτήσει τις στρατιωτικές δαπάνες).

Γερμανία (δεκαετία 1930)

Είναι σπάνιο να διαβάσει κάποιος ένα οικονομικό βιβλίο για τη δημιουργία του χρήματος χωρίς να δει αναφορές στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης όπως και πώς ο υπερ-πληθωρισμός διέλυσε τη Γερμανική οικονομία. Περιέργως, το μετα-Βαιμάρης νομισματικό σύστημα και το πώς η χρεοκοπημένη Γερμανία (χωρίς αποικίες να εκμεταλλευτεί) έγινε σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης (πριν αρχίσει τις εκτεταμένες στρατιωτικές δαπάνες) συχνά δεν αναφέρεται στα οικονομικά βιβλία.

Σύμφωνα με έγκυρους συγγραφείς, όπως η Ellen Brown (2010) και Henry Liu (2005), όταν ο Αδόλφος Χίτλερ και το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα κέρδισε την εξουσία, η γερμανική οικονομία ήταν σε δεινή θέση και τα επίπεδα εξωτερικού χρέους στον Α ‘Παγκοσμίου Πολέμου είχαν εκτοξευθεί στα ύψη.

Οι Γερμανοί αναγκάστηκαν, μέσω της Συνθήκης των Βερσαλλιών, να κάνουν πληρωμές επανορθώσεων ύψους περίπου τρεις φορές της αξίας του συνόλου της γερμανικής περιουσίας. Η γερμανική οικονομία, επίσης, εξακολουθούσε να υποφέρει από την παγκόσμια ύφεση του 1929 και την κατάρρευση του γερμανικού μάρκου το 1923 (η οποία είχε, καταστρέψει το εθνικό νόμισμα, την αποταμίευση του ιδιωτικού τομέα και την οικονομία στο σύνολό της). Η κατάσταση της οικονομίας σήμαινε ότι υπήρχε μικρό περιθώριο τόσο για τις ξένες επενδύσεις όσο και για τον εξωτερικό δανεισμό.

Για να ξεκινήσει μια οικονομική ανάκαμψη το γερμανικό κράτος άρχισε να εκδίδει δικά του χρήματα αναγκαστικής κυκλοφορίας. Το νέο δημιουργημένο χρήμα της κυβέρνησης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να χρηματοδοτήσει ένα μεγάλης κλίμακας σχέδιο δημόσιας υποδομής, η οποία περιλάμβανε έργα, όπως η επισκευή και η συντήρηση δημοσίων κτιρίων καθώς και της υφιστάμενης δημόσιας υποδομής, καθώς και την κατασκευή νέων δρόμων και αυτοκινητοδρόμων, γεφυρών, καναλιών, και λιμανιών.

Ο προϋπολογισμός για το πρόγραμμα υποδομών δεν υπερέβαινε τις ένα δισεκατομμύριο μονάδες του εγχώριου νομίσματος. Για να πληρώσει για το πρόγραμμα, η κυβέρνηση εξέδωσε Πιστοποιητικά Θησαυροφυλακίου. Η Brown (2010) εξηγεί:

«Ένα δισεκατομμύριο μη πληθωριστικά ομόλογα, που ονομάζονταν Πιστοποιητικά Εργασίας του Θησαυροφυλακίου, στη συνέχεια εκδόθηκαν εις βάρος αυτού του κόστους. Εκατομμύρια άνθρωποι τέθηκαν να εργαστούν σε αυτά τα έργα, και οι εργαζόμενοι πληρώθηκαν με Πιστοποιητικά Θησαυροφυλακίου. Οι εργαζόμενοι στη συνέχεια τα ξόδευαν σε αγαθά και υπηρεσίες, δημιουργώντας περισσότερες θέσεις εργασίας για περισσότερους ανθρώπους … Δεν ήταν στην πραγματικότητα χωρίς χρέος. Εκδόθηκαν ως ομόλογα, και η κυβέρνηση κατέβαλλε τόκους για αυτά. Αλλά κυκλοφορούσαν ως χρήματα και ήταν ανανεώσιμα επ’ αόριστον, και έτσι αποφεύγονταν η ανάγκη να δανειστεί η χώρα από διεθνείς δανειστές ή να εξοφλήσει τα διεθνή χρέη » (σελ. 230)

Αυτό το πρόγραμμα κρατικής δημιουργίας πιστώσεων οδηγεί την Brown (2010) να υποδεικνύει, ότι σε λιγότερο από δύο χρόνια η γερμανική οικονομία ήταν όρθια και κάλπαζε ξανά. Ενώ εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες ήταν εκτός εργασίας, στη Γερμανία «το πρόβλημα της ανεργίας είχε σε μεγάλο βαθμό επιλυθεί». Πράγματι, μεταξύ του Ιανουαρίου 1933 και του Ιουλίου του 1935 ο αριθμός των ανθρώπων σε εργασία αυξήθηκε από τα 11, 7 εκατομμύρια στα 16,9 εκατομμύρια. Επιπλέον, το εθνικό νόμισμα είχε σταθεροποιηθεί. Δεν υπήρχε πληθωρισμός και καθόλου νέες υποχρεώσεις εξωτερικού χρέους.

Μέσα σε λίγα χρόνια, η Γερμανία έγινε από μια από τις πιο αδύναμες οικονομίες της Ευρώπης σε μια από τις παγκοσμίως ισχυρότερες. Ενώ τελικά τα χρήματα που δημιουργήθηκαν από το κράτος χρησιμοποιήθηκαν για πόλεμο, υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύει κανείς ότι η γερμανική οικονομία ανθούσε πριν εκτραπούν οι εκτεταμένοι πόροι προς τις στρατιωτικές δαπάνες. Ο διάσημος οικονομολόγος Henry Liu γράφει:

«Ωστόσο, μέσω μιας ανεξάρτητης νομισματικής πολιτικής κρατικής (κυρίαρχης) πίστωσης και ενός προγράμματος δημοσίων έργων πλήρους απασχόλησης, το Τρίτο Ράιχ ήταν σε θέση να μετατρέψει μια πτωχευμένη Γερμανία, απογυμνωμένη από υπερπόντιες αποικίες που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί, στην ισχυρότερη οικονομία στην Ευρώπη μέσα σε τέσσερα χρόνια, ακόμα και πριν από την έναρξη των δαπανών εξοπλισμών. Στην πραγματικότητα, η γερμανική οικονομική ανάκαμψη προηγήθηκε και στη συνέχεια να χρησιμοποιήθηκε για τον γερμανικό επανεξοπλισμό … »

Αυτή είναι μια σημαντική περιπτωσιολογική μελέτη. Δείχνει ότι η QE για τους ανθρώπους [5] μπορεί να έχει τεράστιο θετικό αντίκτυπο ακόμη και σε μια οικονομία που βρίσκεται σε δεινή θέση. Ο εκδημοκρατισμός του χρήματος και του τραπεζικού συστήματος είναι το κλειδί για το προτεινόμενο σύστημα Κυρίαρχη Δημιουργίας Χρήματος.

Πηγή:

Η δημοσίευση είναι μετάφραση από το άρθρο με τίτλο QE for People in Germany – Moving Beyond Weimar (A History of QE for People, Part 6), από τον Frank Van Lerven και δημοσιεύτηκε στο positivemoney.org στις 25 Ιανουαρίου 2015.

Σχετικά (ενδεικτικά):

• [1] Βλ. Βλ. επισήμανση 1 στο τέλος του μέρους 1 -α
• [2] «Δημιουργία χρήματος κυρίαρχου κράτους».
• [3] Βλ. επισήμανση 3 στο τέλος του μέρους 1 -α
• [4] Βλ. και την τελευταία παράγραφο του μέρους 2-α με τίτλο: «Υπερπληθωρισμός: Τα λάθος διδάγματα από Βαϊμάρη και Ζιμπάμπουε». Επίσης βλ. αναλυτικότερα World Hyperinflations, Steve H. Hanke and Nicholas Krus, Cato Institute, 2012.
• [5] «Ποσοτική χαλάρωση για τους πολίτες» (People’s QE).
• Η δημιουργία χρήματος από το κράτος οδηγεί πάντα σε υπερπληθωρισμό; / Μέρος 1-α (δημοσίευση 25 Ιανουαρίου 2016) 
• Η περίπτωση της Βρετανίας : H Δημιουργία Χρήματος από το Κράτος / Μέρος 1-β (δημοσίευση 26 Ιανουαρίου 2016)
• Υπερπληθωρισμός: Τα λάθος διδάγματα από Βαϊμάρη και Ζιμπάμπουε / Μέρος 2-α (δημοσίευση 10 Φεβρουαρίου 2016) 
• Υπερπληθωρισμός: Η περίπτωση της Ζιμπάμπουε και οι λόγοι της οικονομικής κατάρρευσης / Μέρος 2-β (δημοσίευση 11 Φεβρουαρίου 2016) 
• Υπερπληθωρισμός: Η Ζιμπάμπουε, το ΔΝΤ και η εκτύπωση χρήματος / Μέρος 2-γ (δημοσίευση 12 Φεβρουαρίου 2016) 
• Υπερπληθωρισμός: Η περίπτωση της Βαϊμάρης και η έκδοση χρήματος από ιδιώτες / Μέρος 2-δ (δημοσίευση 15 Φεβρουαρίου 2016) 
• Κρατική Δημιουργία Χρήματος. Ακόμα και οι Αρχαίοι το Έκαναν / Μέρος 3-α (δημοσίευση 17 Φεβρουαρίου 2016) 
• Η Κρατική Δημιουργία Χρήματος στην Αρχαία Κίνα / Μέρος 3-β (δημοσίευση 19 Φεβρουαρίου 2016) 
• Χρήμα για τους Πολίτες από Εκεί που Δεν θα το Περιμέναμε / Μέρος 4-α (δημοσίευση 25 Φεβρουαρίου 2016) 
• Η Κρατική Δημιουργία Χρήματος στο Νησί του Γκέρνσεϊ / Μέρος 4-β (δημοσίευση 1 Μαρτίου 2016) 
• Μια παλιά Ιαπωνική συνταγή για την αντιμετώπιση της οικονομικής ύφεσης / Μέρος 5 (δημοσίευση 3 Μαρτίου 2016) 
• Αυτό το έργο το έχουμε ξαναδεί: Η δημιουργία χρήματος ως οικονομικό εργαλείο στις ΗΠΑ / Μέρος 7 (δημοσίευση 18 Μαρτίου 2016)